Ông Atkey, người vừa qua đời hôm 9/5/2017 ở tuổi 75, là bộ trưởng lao động và di trú dưới thời thủ tướng Joe Clark. Ông đã tăng đáng kể số lượng tiếp nhận của Canada dành cho những “thuyền nhân” rời bỏ Việt Nam dưới chế độ cộng sản từ sau tháng 4/1975.
Tại lễ viếng ông Atkey hôm thứ Sáu 19/5, cựu thủ tướng Clark nói, “Trong năm 1979-1980, chính ông là tác giả chính của thay đổi chính sách để Canada mở rộng cửa tiếp nhận nhiều hơn. Hành động của Atkey đã khiến hàng ngàn công dân và cộng đồng Canada bảo lãnh và chào đón những người tị nạn tuyệt vọng, những người mà với họ chúng ta chẳng có bao nhiêu mối liên hệ lịch sử, ngoại trừ điểm chung là tình người.”
Làn sóng người tị nạn Việt Nam tới Canada bắt đầu vào năm 1975, nhưng chính nhờ sự dẫn dắt của ông Atkey mà chính phủ liên bang đã tăng cường mức độ phản ứng của mình.
Năm 1979, bộ trưởng Atkey cam kết tiếp nhận 50.000 thuyền nhân thông qua các chương trình nhà nước bảo lãnh và tư nhân bảo lãnh được mở rộng đáng kể.
Chính phủ của thủ tướng Clark thất cử vào tháng 2/1980, nhưng chính phủ mới của Đảng Tự do giữ lời hứa của ông Atkey. Chỉ trong vài tháng, Canada đã nhận tổng cộng hơn 60.000 người tị nạn từ Đông Dương.
Tiến sĩ Kiên Lê, thuộc Liên Hội Người Việt Canada, nói, “Chúng tôi rất biết ơn.”
Sau lễ viếng tại nhà thờ Metropolitan United Church ở Toronto, ông Lê nói, “Việc chính phủ dẫn đường và mở cửa chào đón các sắc dân khác đã chứng tỏ hùng hồn với phần còn lại của Canada rằng chúng ta vẫn là một xã hội đa dạng và hoan nghênh mọi người. Với triết lý đó, chúng ta đã tiếp tục chào đón người tị nạn Syria và người tị nạn từ khắp thế giới hiện nay.”
Thị trưởng Toronto John Tory, người từng điều hành chiến dịch tranh cử của ông Atkey, gọi nỗ lực của bạn ông về việc tiếp nhận người tị nạn là một thành tựu vượt bậc.
Thị trưởng Tory phát biểu với những người dự lễ viếng, “Cách phản ứng của Ron là một cách phản ứng có nguyên tắc, đúng đắn, đầy lòng trắc ẩn, hoàn toàn đặc trưng Canada, hoàn toàn đặc trưng Ron Atkey trước một bi kịch toàn cầu.” Nỗ lực của ông Atkey trong việc tiếp nhận di dân mới đang gặp hoạn nạn không phải được tất cả mọi người dân Canada hoan nghênh.
Ông Tory nói thêm rằng tấm gương đó đã là một niềm cảm hứng trong cuộc khủng hoảng tị nạn Syria.
Tại lễ viếng, con trai của ông Atkey nói nỗ lực tiếp nhận người tị nạn đã khiến ông nhận được cả lời khen lẫn tiếng chê.
Matthew Atkey nói, “Ông đã tỏ ra rất dũng cảm, vì quan điểm của ông về người tị nạn không nhất thiết được lòng dân vào lúc đó. Gia đình tôi quả thực bị nhiều lời hăm dọa và bản thân tôi lúc mới hai ngày tuổi đã phải có cảnh sát RCMP theo bảo vệ.”
Sau khi mất ghế dân biểu đại diện khu vực bầu cử St. Patrick ở Toronto, ông Atkey quay lại hành nghề luật, và vào năm 1984 trở thành chủ tịch đầu tiên của Ủy ban Đánh giá Tình báo An ninh giám sát Cơ quan Tình báo An ninh Canada (CSIS).
Bắt đầu từ năm 2004, ông Atkey là cố vấn độc lập cho cuộc điều tra về vai trò của chính quyền Canada trong việc giam tù và tra tấn nghi phạm khủng bố bị buộc tội sai Maher Arar.
Trong những năm cuối đời, ông Atkey là một người ủng hộ mạnh mẽ việc Canada tiếp nhận người tị nạn Syria.
Trong một bài xã luận trên nhật báo Toronto Star năm 2015, ông viết, “Chúng ta có cơ hội có một phản ứng có tính hợp tác và có ý nghĩa đối với cuộc khủng hoảng này, và một cơ hội giành lại di sản của chúng ta là một quốc gia nhân đạo.”
Cựu thủ tướng Clark nói, “Nhiều người trong giới phụng sự quốc dân chúng ta đã có đặc quyền hiện hiện khi thế giới chuyển biến, nhưng Ron đã thực sự ra tay xoay chuyển bánh xe làm thế giới chuyển biến.”
“Ông đã đưa ra lý lẽ đầy thuyết phục … Ông nhắc nhở chúng ta rằng đất nước may mắn và rộng lượng của chúng ta đã không luôn luôn hành động như lẽ ra nên làm.”
Nguồn: thoimoi.com