Thanh niên người Matxcơva 28 tuổi này, đã được điều động vào tháng 9 năm 2022 và trốn khỏi Nga vào tháng 9 năm nay, chưa bao giờ ủng hộ cuộc chiến và tuyên bố rằng anh chưa bao giờ gặp một người lính nhập ngũ nào làm như vậy.
Igor nói trong một cuộc phỏng vấn: “Những người được huy động không muốn tham chiến và chiến đấu. Không hề có động lực. Làm sao chúng ta có thể nói về bất kỳ động cơ nào khiến một người Nga gi.ết một người Ukraine?”
Igor có cảm giác tội lỗi khi để đồng đội chiến đấu trong khi anh chạy trốn khỏi Nga trong thời gian hai tuần nghỉ phép ở nhà.
“Thời cơ đến và đến một thời điểm nào đó người ta mới nhận ra cuộc chiến là đáng sợ và tổn thất nặng nề đến thế nào. Và bạn sẽ chạm đến mức không thể chịu đựng được nữa,” anh kể lại và nói thêm rằng nhiều người không bao giờ trở lại sau kỳ nghỉ phép.
Trong bối cảnh tỷ lệ thương vong khủng khiếp, nhiều binh sĩ Nga đang cố gắng chạy trốn. Một mạng lưới phản chiến ngầm của Nga, Go by the Forest, cho biết họ đã giúp hơn 400 người đào ngũ và tư vấn cho gần 20.000 người cách tránh bị nhập ngũ.
Hình ảnh: Một tấm biển tại một bến xe buýt ở Matxcơva có hình một người lính Nga với dòng chữ: “Có một nghề, đó là bảo vệ quê hương. Lương ngon lành."
Washington Post đã tiếp cận tổ chức Go by the Forest để được trợ giúp liên hệ với những người đào ngũ mà họ đã hỗ trợ, cuối cùng phóng viên đã có cơ hội phỏng vấn Igor và một người đàn ông khác, Alexei, người đã tìm kiếm sự giúp đỡ của nhóm và đã thành công trong việc đào ngũ và chạy trốn khỏi Nga.
Igor và Alexei yêu cầu phóng viên chỉ nêu tên của họ và không công khai nơi ở hiện tại của họ vì họ đang nằm trong danh sách truy nã của Nga, bị buộc tội nghiêm trọng và gia đình họ vẫn ở bên trong nước Nga. Phóng viên của Washington Post đã nói chuyện với Igor thông qua ứng dụng nhắn tin thoại trên Internet. Alexei đã trả lời các câu hỏi bằng văn bản thông qua ứng dụng nhắn tin.
Quân đội Nga đang tiếp tục lấy thêm nam giới. Gần đây, chính quyền đã truy quét những người di cư Trung Á trong các cuộc đột kích vào các nhà thờ Hồi giáo, các buổi lễ sinh nhật tại các nhà hàng và chợ trái cây nơi nhiều người trong số họ đang làm việc, và đưa họ đến thẳng văn phòng nhập ngũ. Chính quyền cũng đang nhắm vào các con nợ và tù nhân, đồng thời thực hiện các chiến dịch gõ cửa từng nhà để thúc giục đàn ông ký hợp đồng nhập ngũ, và trong hợp đồng không có điều khoản từ chối cho đến khi chiến tranh kết thúc. Các công ty nhà nước đang gây áp lực cho các nhân viên của mình phải nhập ngũ.
1. Nhập ngũ sau khi tốt nghiệp cấp 3
Những người lính nghĩa vụ trẻ mới tốt nghiệp trung học bị buộc phải ký hợp đồng lâu dài, theo Grigory Sverdlin, một trong những người sáng lập Go by the Forest và đã trốn khỏi Nga vào năm ngoái. Nhóm này giúp đỡ những người đàn ông Nga với các lời khuyên về cách đào ngũ, cách nộp đơn xin tị nạn, tìm kiếm hỗ trợ tài chính và cách đi qua biên giới. Chính quyền Nga trong tháng này đã đưa Sverdlin vào danh sách truy nã và tuyên bố anh là “đặc vụ nước ngoài”.
Sverdlin nói : “Chúng tôi có hàng chục tuyến đường xuyên biên giới và chúng tôi hướng dẫn mọi người cũng như giúp đỡ họ bằng mọi cách. Chúng tôi thậm chí còn có những tình nguyện viên tại hiện trường để giúp đỡ những người này băng qua rừng, vượt sông hoặc lái xe qua nhiều loại địa hình khác nhau.”
Không biết làm thế nào để thoát khỏi chiến tranh, Igor liên lạc với một người bạn đã trốn khỏi Nga để tránh bị điều động và người này đã bảo anh hãy gọi cho Go by the Forest.
Igor cho biết anh đã nghe theo lời khuyên của nhóm này, rằng sẽ chỉ trốn khỏi Nga trong thời gian nghỉ phép để sự vắng mặt của anh sẽ không bị phát hiện ngay. Anh đã bỏ trốn nhiều tuần trước một cuộc tấn công lớn tại Ukraine đã được lên kế hoạch, khi tin rằng mình sẽ không sống sót sau đó.
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, các quan chức Nga cho biết không có kế hoạch cho một đợt tổng động viên nào khác sau khi 335.000 quân nhân đã ký hợp đồng quân sự trong năm nay .
Nhưng theo các nhà hoạt động, trong đó có Sverdlin, nhiều người bị buộc phải nhập ngũ. Tháng trước, cảnh sát đặc biệt đã vây bắt hàng chục người di cư tại một nhà thờ Hồi giáo ở phía đông nam Matxcơva ngay sau buổi cầu nguyện thứ Sáu, một vụ việc chỉ được đưa ra ánh sáng vì họ đã bắt được một thí sinh từng tham gia cuộc thi Tiếng hát truyền hình cấp quốc gia tên Mamut Usenov. Với vẻ ngoài trông khá đau khổ, Useinov đăng lên Instagram rằng cảnh sát đã đưa họ đến trung tâm đăng ký quân sự ở Balashikha, một thành phố ngay phía đông Matxcơva. Anh đã không đăng bài kể từ đó.
Cảnh sát trong tháng này cũng đã vây bắt hàng chục người đàn ông từ một nhà trọ ở Domodedovo, gần Matxcơva và ở Voronezh, miền Tây nước Nga, họ ập vào một bữa tiệc và bắt giữ hàng chục người đàn ông Azerbaijan tại Nhà hàng Fort.
Trong một cuộc họp video vào tháng 9 với các quan chức địa phương, Alexander Avdonin, chính ủy quân sự ở Yakutia, đông bắc Siberia, đã yêu cầu mỗi quận trong số 36 quận của khu vực cử 15 tân binh mỗi tuần đến tham chiến.
“Không ai tước bỏ nhiệm vụ này của chúng tôi. Chúng tôi sẽ làm việc, chúng tôi sẽ làm việc chăm chỉ, chúng tôi sẽ cử người đến, vì mọi thứ vẫn chưa kết thúc,” Avdonin nói trong đoạn video bị rò rỉ, được một tổ chức phi chính phủ, Tổ chức Yakutia Miễn phí, đăng trên YouTube. “Binh lính đang chết trong chiến hào mỗi ngày.”
2. 'Tỷ lệ sống sót là tối thiểu'
Lời tường thuật gay gắt của Igor về các vấn đề quân sự của Nga và quy mô đào ngũ không thể được The Post xác minh độc lập, nhưng phù hợp với hàng chục video được binh lính Nga ghi lại ở Ukraine bị chiếm đóng và đăng trên mạng xã hội, trong đó họ phàn nàn về các nhiệm vụ tự sát, việc thiếu đạn dược, thiếu vật tư và các vấn đề khác.
Igor cho biết một số binh sĩ thiệt mạng vì họ không biết cách sử dụng thiết bị hoặc phương tiện quân sự của mình. Nhưng hầu hết đều chết trong các cuộc hành quân tấn công vì các sĩ quan chỉ huy không bao giờ ra lệnh rút lui cho đến khi mức thương vong trở nên quá cao để tiếp tục tấn công.
“Chỉ một số ít người còn sống sót,” Igor nói. “Bạn sẽ nhìn thấy những gương mặt mới và những con người mới, và bạn nhận ra rằng trong một vài ngày nữa, bạn sẽ không gặp lại họ.”
Igor mô tả một môi trường khắc nghiệt, trong đó những người mới đến bị nghi ngờ, nhiều binh sĩ được huấn luyện kém và chỉ những người lính thông minh mới sống sót. Công việc của anh là nhặt xác những người chết và bị thương, thường ở gần phòng tuyến của Ukraine.
“Chúng tôi chỉ uống rượu với những người bạn thân,” anh nói. “Chúng tôi có một nguyên tắc: Chúng tôi không để người lạ ngồi vào bàn.”
Nhiều người lính được đào tạo khá kém. Ông nói: “Bạn không thể trở thành một người lính giỏi nếu bạn không tập sử dụng súng tự động trong nhiều năm."
Thậm chí đến ngày nay, Igor không thể giải thích tại sao ban đầu anh không chạy trốn khỏi Nga sau cuộc tổng động viên gây tranh cãi vào tháng 9 năm 2022 của Tổng thống Vladimir Putin, không giống như hàng chục nghìn người đàn ông chạy trốn sang biên giới.
“Tôi đã nhận được lệnh triệu tập của quân đội và tôi đã cứ việc đi mà không cần suy nghĩ,” anh nói. “Đó là kiểu suy nghĩ điển hình của một người đàn ông Nga, 'Nếu không phải tôi thì là ai?'"
Việc ép đàn ông vào quân đội đã trở nên dễ dàng hơn vì luật mới cho phép chính quyền quân sự truy cập tất cả dữ liệu cá nhân bao gồm hồ sơ hộ chiếu, cảnh sát, nhà tù, y tế, giáo dục, tài chính, du lịch, thể thao và phúc lợi.
Họ cũng có thể làm đơn nhập ngũ cho một nam giới bằng điện tử. Sergei Krivenko của Luật Quân đội Công dân, một nhóm nhân quyền được thành lập năm 2010, cho biết tại các văn phòng nhập ngũ, nam giới được gọi nhập ngũ được xử lý trong một ngày để ngăn họ kháng cáo vì lý do y tế hoặc bất kỳ lý do nào khác.
Krivenko nói : “Cảnh sát ngăn chặn bạn, dùng vũ lực đưa bạn đến văn phòng nhập ngũ và bạn trải qua cuộc kiểm tra y tế này với cả nhóm, và ngay trong ngày bạn có thể được đưa vào quân đội”. “Một khi những người này đã vào quân đội, họ không có cách nào liên lạc được với người thân hoặc các nhà hoạt động nhân quyền để xin lời khuyên pháp lý. Họ đang ở trong một môi trường mới, dưới sự chỉ huy của những người chỉ huy mà không hề có ý tưởng rõ ràng về việc phải làm.”
Alexei, 28 tuổi, đến từ một thành phố cỡ trung bình ở Siberia, bị thúc đẩy bởi tiền bạc khi ký hợp đồng quân sự vào năm 2017 và gia hạn vào năm 2021. Anh chưa bao giờ nghĩ đến việc chiến đấu.
Alexei nói: “Khi chiến tranh bắt đầu, không ai hỏi bạn muốn gì - mọi thứ diễn ra rất nhanh. Alexei nói: “Không có thời gian hay cơ hội để suy nghĩ và nhận ra chuyện gì đang xảy ra. “Theo đúng nghĩa đen, chúng tôi đã được đóng gói và đưa lên máy bay chỉ trong một ngày.”
3. 'Chiến tranh là không cần thiết'
Alexei bác bỏ khẳng định của Putin rằng Nga phải đối mặt với mối đe dọa từ phương Tây đến mức nước này “không có lựa chọn nào khác” ngoài việc xâm chiếm Ukraine. Anh nói rằng không có gì có thể biện minh cho sự mất mát nhân mạng.
“Chiến tranh là không cần thiết,” Alexei nói. “Không có mối đe dọa nào đối với Nga. Mối đe dọa duy nhất đối với Nga là nền chính trị nội bộ hiện tại của nước này, và đó là mối đe dọa đối với cả người dân Nga trong và ngoài nước. Chiến tranh không phải là một giải pháp nào cả.”
Alexei từng là người điều khiển pháo binh gần Volchiy Yar, một ngôi làng ở vùng Kharkiv cách tiền tuyến khoảng 9 dặm, bắn vào cánh đồng và rừng. Anh trở về nhà nghỉ phép vào mùa thu năm 2022 với ý định chấm dứt hợp đồng, nhưng sắc lệnh tổng động viên của Putin đã gia hạn vô thời hạn tất cả các hợp đồng.
Alexei bị buộc tội sau nhiều lần từ chối chấp hành mệnh lệnh quay trở lại cuộc chiến và bị kết án hai năm tù vào tháng 9. Anh đã trốn khỏi Nga trước khi bản án bắt đầu.
Vợ và cha mẹ của nhiều binh sĩ Nga rất tức giận khi đàn ông phải chiến đấu không lối thoát cho đến khi chiến tranh kết thúc. Mobilization News, một kênh trên nền tảng nhắn tin Telegram, tràn ngập các tin nhắn video được ghi lại của phụ nữ cầu xin sự giúp đỡ để tìm thấy những người đàn ông mất tích của họ.
Một trong số họ, Olga Belonovskaya, cho biết chồng cô, Maxim, 28 tuổi, một nhân viên kho hàng ở Primorye, và những người khác trong đơn vị của anh ta đã từ chối thực hiện một cuộc tấn công tự sát vào Bakhmut, Ukraine, vào tháng Bảy. Cô đã không nhận được tin tức gì từ anh kể từ ngày 4 tháng 7.
Ivan Chuviliayev, một tình nguyện viên của Go by the Forest, người giúp đỡ những người đào ngũ chạy trốn, cho biết họ rất muốn sống sót và rất tức giận khi quân đội nói dối họ. Chuviliayev nói: “Họ rất sợ hãi và tức giận vì họ đang bị đẩy vào chỗ chết trong cuộc chiến này” .
Chuviliayev nói : “Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi với tư cách là công dân Nga là làm cho quân đội Nga yếu đi . Đó là điều kiện quan trọng để chiến tranh kết thúc. Và đó là mục tiêu của chúng tôi.”
Alexei, người đã đào ngũ, nhớ gia đình và bạn bè ở Nga nhưng thấy đất nước của mình đang đi trên một con đường “buồn bã, đau khổ nhưng có thể đoán trước được. Có quá nhiều sự thay đổi. Mọi người phải giữ im lặng về nhiều điều và cẩn trọng với những gì họ nói ở nơi công cộng. Niềm tin giờ đã chết”, anh nói. “Có những anh hùng mới. Nhưng những anh hùng này tỏ ra phù hợp với thời điểm hiện tại.”
Cù Tuấn biên dịch phóng sự của Washington Post.