Tổng thống Mỹ Donald Trump đang vận động tranh cử cho Đảng Cộng hòa trước ngày bỏ phiếu 06/11
Ông nói với trang tin Axios rằng ông sẽ cố gắng chấm dứt quyền có quốc tịch Mỹ cho con đẻ ở Mỹ nhưng bố mẹ là người nước ngoài hay di dân bất hợp pháp.
Tuy nhiên, nhiều người nghi ngờ việc này sẽ không thể thực hiện.
Một sắc lệnh của tổng thống Mỹ cho việc này mà không có Quốc hội thông qua thì sẽ gây ra nghi ngờ về tính hợp lệ.
Quyền công dân cho trẻ sinh ở Mỹ là chiếu theo Tu chính án 14 của Hiến pháp mà tổng thống không thể thay đổi.
Tu chính hiến pháp Mỹ đòi hỏi sự chấp thuận với đa số hai phần ba của cả Thượng viện lẫn Hạ viện và sau đó là sự chấp thuận với đa số ba phần tư của các tiểu bang.
Nếu sinh ra đã là công dân Mỹ thì đến năm 21 tuổi có thể bảo lãnh cho cha mẹ, anh chị em chưa phải công dân Mỹ đến định cư
Nhưng ông Trump nói đã tham khảo lời tư vấn và được cho hay tổng thống có thể thay đổi.
"Đang trong quá trình. Sẽ diễn ra," ông nói với trang Axios.
Quyền tự nhiên
Tu chính án 14 của Hiến pháp Mỹ nói:
"Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của pháp luật, là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú."
Quyền công dân và quốc tịch tính theo nơi sinh (birthright citizenship) được đưa vào Hiến pháp Hoa Kỳ năm 1868.
Vấn đề này được đưa lên Tòa Tối cao năm 1857 vì quyền của người da đen mà trước đó có sinh ra ở Mỹ vẫn không được coi là công dân.
Ông Trump đã từng ra lệnh hạn chế người di cư từ Nam Mỹ tới Hoa Kỳ bất chấp phản đối của các nhóm vận động nhân quyền
Nhưng ngày nay, vấn đề mà phe hữu tại Mỹ nêu ra là số đông người nhập cư trái phép, mà nhiều nhất đến từ châu Mỹ La tinh, được hưởng quyền cho con họ sinh tại Mỹ thành công dân.
Một điều tra của Pew Hispanic Center nói năm 2008, 8% trong số 340 nghìn trẻ sơ sinh tại Mỹ, là con của người nhập cư trái phép.
Đến năm 2015, Pew Research Center nêu ra con số 270 nghìn trẻ em sinh ra tại Mỹ chỉ trong năm 2014 ở gia đình cha mẹ là di dân không giấy phép.
Phát biểu của ông Trump được nêu ra trước cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ, diễn ra vào hôm 6/11, trong bối cảnh người Mỹ chia rẽ nặng nề.
Các nước châu Âu như Anh từng chấp nhận quyền tự nhiên thành công dân của trẻ em sinh ra trên lãnh thổ của họ nhưng nay đã bỏ quyền này.
Anh Quốc bỏ quyền này từ năm 1983 và trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Anh chỉ nghiễm nhiên có quốc tịch Anh nếu một cha hoặc mẹ đã có quy chế định cư hợp pháp.
Nguồn: BBC