Logo công ty HMN Tech của Trung Quốc.
Năm tuyến cáp biển lớn của Việt Nam kết nối với internet toàn cầu đã liên tục gặp sự cố, khiến việc lắp đặt cáp mới trở thành ưu tiên hàng đầu của chính phủ nước này.
Kể từ tháng 1/2024, các quan chức và công ty Hoa Kỳ đã tổ chức nhiều cuộc họp với các quan chức và giám đốc điều hành doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài để thảo luận về chiến lược cáp của quốc gia Đông Nam Á này, theo 7 người tham gia hoặc được báo cáo về các cuộc đàm phán này.
“Đây là một cuộc vận động hành lang rất khó khăn”, một quan chức tham dự các cuộc họp cho biết.
Trong một hoạt động riêng rẽ, các quan chức Hoa Kỳ cũng đã chia sẻ thông tin tình báo về khả năng xảy ra các hành vi phá hoại các tuyến cáp ngầm của Việt Nam, 5 người cho biết. Reuters đã nói chuyện với 12 nguồn tin để làm phóng sự này, bao gồm các quan chức Việt Nam, các nhà ngoại giao nước ngoài và giám đốc điều hành trong ngành. Tất cả đều từ chối nêu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đang cạnh tranh giành ảnh hưởng tại Việt Nam, liên quan đến việc này, cả Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden lẫn Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đều đến thăm Việt Nam vào năm ngoái và các tập đoàn từ cả hai nước này đều đầu tư mạnh vào Việt Nam. Việt Nam và Trung Quốc đều nói công khai về việc họ cùng nhau thúc đẩy “kết nối” kỹ thuật số.
Đồng thời, các tuyến cáp dưới biển, nơi truyền tải phần lớn dữ liệu của thế giới, đã trở thành trọng tâm trong cuộc chiến công nghệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Washington, lo sợ Bắc Kinh sẽ do thám, trước đây đã vận động thành công để loại HMN Tech khỏi một dự án khác, một cuộc điều tra của Reuters cho thấy.
APTelecom, một công ty tư vấn ít được biết đến, đã tham gia vào các cuộc đàm phán để thuyết phục Hà Nội, 5 người trong số những nguồn tin cho hay. Các cuộc họp và vai trò của APTelecom trong các cuộc gặp này chưa từng được đưa tin trước đây.
Cả HMN Tech và APTelecom không trả lời khi Reuters liên lạc với họ nhiều lần và đề nghị họ bình luận.
Nhà Trắng từ chối bình luận. Các bộ thông tin và công nghệ của Việt Nam cũng không trả lời cho các đề nghị đưa ra bình luận. Bộ ngoại giao Trung Quốc nói rằng chiến dịch của Hoa Kỳ “vi phạm trắng trợn các quy tắc quốc tế và mô hình hoạt động kinh doanh”.
Cởi mở với Trung Quốc
Cho đến nay, các nhà chức trách và công ty nhà nước của Việt Nam đã thể hiện sự cởi mở trong việc hợp tác với Trung Quốc về cáp, 5 nguồn tin nói.
Các cuộc họp nhằm mục đích thuyết phục Việt Nam do Đảng Cộng sản cai trị rằng trong ngành lắp đặt cáp, vốn chỉ dựa vào 4 công ty trên toàn cầu, thì HMN Tech mới nổi sẽ là một lựa chọn tồi, theo 4 người nắm vấn đề.
Các quan chức Hoa Kỳ và APTelecom đã nói rõ rằng việc lựa chọn các nhà thầu cáp ít kinh nghiệm hơn và ít được tiếp cận với các thành phần quan trọng sẽ khiến các công ty Hoa Kỳ không muốn đầu tư vào Việt Nam, hai người tham dự các cuộc họp cho hay.
“Họ chỉ rõ đích danh HMN” trong các cuộc họp, một trong những người tham dự cho biết.
Washington coi HMN Tech là chi nhánh của hãng công nghệ khổng lồ Huawei của Trung Quốc và cả hai đều đang chịu lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ vì Washington lo ngại rằng công ty này là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia - một cáo buộc mà Huawei đã phủ nhận. HMN Tech nói rằng họ là một công ty độc lập.
APTelecom, được thành lập vào năm 2009, có hợp đồng nhiều năm với chính phủ Hoa Kỳ để thúc đẩy sáng kiến “Mạng lưới sạch” của Washington với các nước ngoài, bao gồm cả việc ngăn chặn đầu tư vào Trung Quốc, một nguồn tin trong ngành cáp và am hiểu tình hình cho biết.
Trang web của công ty APTelecom không đề cập đến hợp đồng của chính phủ. Reuters không thể biết được thời điểm hợp đồng được ký kết.
Nguồn tin nói rằng APTelecom cũng đóng vai trò là đơn vị dàn xếp các thỏa thuận cho các công ty phương Tây đang tìm kiếm các hợp đồng về cáp đầy nhạy cảm với nước ngoài. Công ty đang hợp tác với Google và công ty viễn thông Telstra của Australia về một hệ thống cáp biển mới kết nối các đảo Thái Bình Dương.
HMN Tech chỉ hoạt động từ năm 2008 so với nhiều thập kỷ của SubCom của Mỹ, NEC của Nhật Bản và Alcatel Submarine Networks của Pháp.
Theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu TeleGeography, công ty Trung Quốc này chủ yếu lắp đặt các tuyến cáp ngắn hơn.
Phá hoại?
Tất cả các tuyến cáp chính dưới biển của Việt Nam đều gặp sự cố và hư hỏng gây tốn kém - đôi khi xảy ra đồng thời - từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023, theo nhóm nghiên cứu BMI. Điều này thúc đẩy Hà Nội đặt ra các mục tiêu về cáp biển ở mức độ tham vọng hơn trong năm nay.
Chi phí dự kiến chưa được công bố nhưng nỗ lực này sẽ là một trong những đợt mở rộng cơ sở hạ tầng internet ngầm quan trọng nhất của bất kỳ nền kinh tế mới nổi nào, theo nhà phân tích Niccolo Lombati của BMI.
Trong ít nhất hai cuộc họp với các đối tác Việt Nam trong năm nay, các quan chức Hoa Kỳ chia sẻ hình ảnh vệ tinh và thông tin tình báo khác cho thấy việc hỏng cáp có thể là do phá hoại, 5 nguồn tin cho biết.
Ba nguồn tin cho hay các bộ thông tin và công nghệ của Việt Nam đã kết luận rằng không có bằng chứng xác đáng và nếu có phá hoại thì cũng không rõ ai đã thực hiện.
Reuters không thể tìm hiểu thêm về thông tin tình báo cho rằng có phá hoại.
Công ty viễn thông Hoa Kỳ AT&T, một thành viên của tập đoàn sở hữu tuyến cáp nối Việt Nam với Hoa Kỳ, đã có ít nhất hai cuộc họp trong năm nay với các quan chức và các công ty Việt Nam về tuyến cáp này, 3 người được báo cáo nhanh về các cuộc họp này cho hay.
Không rõ AT&T có phối hợp với chính quyền Hoa Kỳ hay không. AT&T không trả lời cho đề nghị đưa ra bình luận.
Một quan chức Việt Nam, người được báo cáo về các cuộc đàm phán giữa chính quyền Việt Nam với HMN Tech về các tuyến cáp đã lên kế hoạch, nói rằng các mức giá chào của Bắc Kinh rẻ hơn.
Công ty công nghệ tư nhân hàng đầu của Việt Nam, FPT, nói hồi năm ngoái họ sẽ đầu tư vào một tuyến cáp nhánh nối Việt Nam với một tuyến cáp quốc tế do HMN Tech xây dựng. Nhưng hai người được báo cáo về vấn đề này nói rằng vẫn chưa có sự tiến triển nào về kế hoạch này.
FPT không trả lời dù được liên lạc nhiều lần.
Vào tháng 4/2024, công ty viễn thông nhà nước của Việt Nam, Viettel, và Singtel của Singapore đã công bố kế hoạch xây dựng một tuyến cáp mới từ miền nam Việt Nam đến Singapore, tránh phần lớn cáp đi qua Biển Đông mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.
Hồ sơ đấu thầu tuyến cáp đó vẫn chưa được triển khai.
Một nhà ngoại giao tại Hà Nội nói rằng “thời gian sẽ trả lời” ai là người chiến thắng trong cuộc đua giành hợp đồng cáp ngầm của Việt Nam.
Nguồn: VOA