Người Hoa ở Việt Nam rất giàu nhưng luôn ở nhà cũ, tồi tàn. (Ảnh minh họa)
Những người Hoa sang Việt Nam hầu như đều rất giàu có. Không chỉ riêng ở Việt Nam mà đi đâu trên thế giới người ta cũng thấy Chinatown (phố người Hoa) thì phải nói là họ tài giỏi tới cỡ nào. Sau đây là vài ví dụ điển hình về người Hoa giàu có ở Sài Gòn đi lên từ bàn tay trắng:
– Nước rửa chén Mỹ Hảo: Ông chủ hiện thời – Lương Vạn Vinh – người từng bắt đầu bằng việc bán một mớ đồ cũ trên vỉa hè.
– Giày dép Biti’s: Ông chủ Vưu Khải Thành – người từng chuyển từ nghề đông y sang làm giày dép.
– Bánh kẹo Kinh Đô: Ông Trần Kim Thành chỉ bắt đầu từ việc xoay xở với những bạn hàng nhỏ lẻ ở Campuchia.
– Cửa hàng bánh ABC: Ông Kao Siêu Lực – người đi làm thuê cho một hiệu bánh và sau đó tự khởi nghiệp,…
Còn đây là những lý do khiến cho họ giàu nhưng không bao giờ mua đất cất nhà lầu:
1. Người Hoa không thích phô trương
Người Trung Quốc bắt đầu di cư vào Việt Nam kể từ thế kỷ thứ 3 TCN – Thế kỷ 19. Sau đó, người Pháp tạo điều kiện cho người Hoa vào định cư ở Sài Gòn, Chợ Lớn. Thời kì này người Hoa sang Việt Nam theo các đợt tuyển mộ phu đồn điền của người Pháp.
Rồi họ sang với hai bàn tay trắng và làm nên sự nghiệp nên họ rất quý những đồng tiền họ làm ra, họ rất tiết kiệm.
Không giống như người Việt thích hô hào phóng đại thêm tên tuổi, người Hoa không giàu họ sẽ từ từ lặng im làm giàu. Người Hoa đã giàu họ cũng im lặng để duy trì tài sản của họ mà thôi.
2. Tâm linh: “Nhà là nơi bắt đầu và cũng không nên thay đổi”
Người Trung Quốc xưa rất coi trọng việc chọn đất làm nhà, cất mộ. Họ cho rằng gia chủ có ăn nên làm ra hay không, phần lớn đều liên quan đến việc chọn nhà, cất mộ, có chọn được đất lành, hướng tốt hay không. Người Hoa rất kỹ về phong thủy nên đã làm ăn được ở đâu thì không thay đổi. Quán xá dù nhỏ, nếu làm ăn phát đạt vẫn chỉ làm thêm cơ sở mới, không xây lên.
Họ nghĩ rằng chính nơi họ bắt đầu ấy phong thủy tốt, giúp họ làm ăn khấm khá cho nên họ sẽ tiếp tục duy trì như trước. Họ sợ “sai 1 li sẽ đi 1 dặm”, sợ “mất tất cả những gì đang có” nên thà họ sống ở chỗ cũ mà vẫn duy trì được suộc sống như trước thì vẫn hay hơn.
Người Hoa quan niệm “Nhà là nơi bắt đầu và cũng không nên thay đổi”.
3. Coi trọng nguồn cội
Họ sống kiểu “hệ sinh thái”, hỗ trợ, tương trợ nhau mà sống nên không cần phải lo lắng gì cả. Người làm ăn tốt thì giúp đỡ người nghèo, người lớn giúp đỡ người trẻ,… Người Hoa có cả một cộng đồng hỗ trợ: Bạn hàng cho mua thiếu lâu hơn, các đàn anh trong nghề chỉ vẽ đôi đường và còn giới thiệu đối tác, người trong tộc luôn ủng hộ… sống như vậy quá tốt rồi nên đâu ai nghĩ tới chuyện phải đổi đi nơi khác.
Họ dạy nhau phải biết “Kính nghiệp”. Điều đó nghĩa là mình làm giàu chưa đủ mà còn phải biết chia sẻ cách làm giàu, chia sẻ nỗi khổ với người thất bại, kết nối cộng đồng lại với nhau.
4. Trọng nghĩa khí
Mỗi năm, khu hội quán Nghĩa An bên cạnh trường tiểu học Chính Nghĩa, quận 5 đều có tổ chức bán đấu giá những cái lồng đèn tuyệt đẹp để lấy tiền chăm lo đời sống và giáo dục cho con em gốc Hoa. Số tiền tự nguyện mà cứ tăng dần, chục triệu, trăm triệu, rồi một tỉ, hai tỉ,… không ai tiếc tiền cho thế hệ trẻ, kể cả người chẳng phải ruột thịt.
Đôi khi tiền bạc họ dành dụm còn để giúp đỡ người trong họ phường chứ không hẳn là để mua đất cất nhà.
5. Công bằng về tài sản
Bất kể người con trai thuộc ngôi thứ nào nếu tỏ ra uy tín cũng đều được người cha tin tưởng giao tay hòm chìa khóa. Người con nào là phá gia chi tử, bị liệt vào hạng thất dụng thì không được giao việc liên quan đến tiền bạc mặc dù vẫn được thương yêu.
Người hoa quan niệm, họ cho con cái những thứ tinh túy, cho “cần câu” chứ không cho “con cá”. Bởi vậy mua đất nhiều cất nhà nhiều cũng không nghĩa lý gì cả. Nếu con cái họ giỏi, tự nó ắt cũng làm ra được những thứ đó. Còn con cái họ không có khả năng thì cho chỉ phí phạm thêm.
6. Người Hoa ít ham rẻ, chủ yếu ăn uống, mua sắm chứ không nghĩ nhiều tới chuyện nhà cửa
Đối với họ, chất lượng và uy tín quan trọng nhất. Họ không tham của rẻ, không sống theo kiểu “ăn nhín ăn bớt”. Rất quan tâm đến đời sống con cháu nên bản thân ai nấy đều tự nhắc nhở mình phải tuân thủ quy tắc làm “điều răn” ấy. Cuối cùng họ chăm cái ăn hơn cái ở vì cái ăn ảnh hưởng tới đời sống và sức khỏe họ nhiều hơn. Tiền dồn vào ăn uống chứ không đầu tư vào nhà là vậy.
7. Người Hoa không muốn thấy “ăn mày” trong cộng đồng của họ
Một trong những triết lý của họ là “cần kiệm”. Họ không có thói quen xài tiền như nhiều người dân khác ở Sài Gòn. Kiếm ít thì xài ít, kiếm nhiều cũng dùng tiền giúp đỡ người trong cùng “bang”.
Họ luôn sẵn sàng hỗ trợ việc làm, giúp người khác tự mưu sinh. Đối với họ, giúp là phải giúp cho giàu, không phải chỉ để có ăn cho qua ngày đoạn tháng. Và nhờ vậy không bao giờ thấy “kẻ ăn mày” trong cộng đồng của họ.
Hiếu Lê (T/h)