Hôm nay là ngày vía Thần Tài theo quan niệm của người Việt. Không khí chuẩn bị trong người dẫn cũng sôi động hơn hẳn ngày thường. Tôi có lẽ là một trong số ít những người không có khái niệm gì về ngày này, cũng chẳng quan tâm cúng kiến gì cả. Từ thời ông bà tôi, chưa một ai truyền lại cho con cháu về tục thờ cúng ngày vía Thần Tài cả.
Thực tế, người Việt cũng chỉ rộ lên ngày vía Thần Tài trong vài năm gần đây, bắt nguồn từ tín ngưỡng của một số người làm kinh doanh, rồi lan rộng ra mọi tầng lớp xã hội.
Trong văn hóa Trung Quốc, Thần Tài là vị thần cai quản nguồn tiền của, việc làm ăn. Do đó, nhiều người, nhất là những người làm kinh doanh, rất coi trọng ngày sinh của vị thần này.
Với người dân nước này, mùng 5 Tết hằng năm được xem là ngày sinh nhật của Thần Tài. Vào ngày này, người dân sẽ dậy sớm dọn dẹp nhà cửa và đốt pháo hoa để xua đi những gì tồi tàn, nghênh đón Thần Tài. Sau đó, người dân đến những nơi rước Thần Tài để đốt nhang, cúng bái, cầu bình an, công việc thuận lợi. Đối với những người kinh doanh, họ thường tổ chức khai trương, phát lì xì cho nhân viên.
Còn tại Singapore hay Malaysia, vía Thần Tại được tổ chức vào ngày mùng Một tháng Giêng Âm lịch. Tuy nhiên, cũng như Trung Quốc, vào ngày này, người dân thường chỉ đốt vàng mã, cúng Thần Tài, chứ không có tục lệ mua vàng cầu may như ở ta. Thay vào đó, họ thường mua những thứ may mắn khác như trầm hương, bạc...
Ở Việt Nam, dù mới rộ lên trong vài năm gần đây, nhưng ngày mùng 10 tháng Giêng Âm lịch luôn trở thành điểm nóng khi người người, nhà nhà đi mua vàng cầu may. Tôi chứng kiến không ít người quen của mình dậy từ ba giờ sáng đi xếp hàng để chờ mua vàng. Trong khi đó, thực sự chẳng hề có một tài liệu, sử sách nào ghi chép lại rằng mua vàng ngày Thần Tài sẽ mang lại may mắn cả. Trong tín ngưỡng dân gian của người Việt cũng không có ông Thần Tài. Tất cả dường như chỉ là những lời thêu dệt của một bộ phận người kinh doanh vàng trong nước, được sự cộng hưởng của không ít người tiêu dùng, vô tình tạo nên một trào lưu mua vàng ngày vía Thần Tài.
Thế là các tiệm vàng cũng tranh thủ cơ hội, liên tục tung ra những mẫu mã vàng linh vật để hút khách và tăng doanh số bán hàng. Nói cách khác, mang tiếng là ngày vía Thần Tài nhưng xem ra bao nhiêu lộc lá đều vào tay những người buôn bán vàng, nên gọi là ngày "vía tiệm vàng" thì đúng hơn.
'Đầu tư chứng khoán thay vì mua vàng'
Hà Nội hôm nay mưa và rét đậm 10 độ C. Ấy vậy mà từ sáng sớm, trên đường đi làm, qua mấy tiệm vàng lớn, tôi đã thấy nhiều người đứng ngồi co ro trên vỉa hè để chờ đến lượt mua vàng. Không biết niềm tin của họ lớn đến mức nào, và độ linh ứng của việc mua vàng cầu tài lộc đến đâu, tôi chỉ thấy thương cho những người đó vì phải chịu mưa, rét, tụ tập chỗ đông người giữa thời điểm thành phố mỗi ngày vẫn ghi nhận trên dưới 3.000 ca nhiễm Covid-19 mới. Không chỉ có túi tiền, mà cả sức khỏe ủa họ cũng đang bị đem ra đánh cược cho một "ván bạc" cầm chắc phần thua.
Thực tế, sáng nay (10/2), tức mồng 10 tháng Giêng - chính hội ngày vía Thần Tài, giá vàng niêm yết tại các nhà vàng đã tăng 100.000-200.000 đồng một lượng so với cuối ngày hôm qua.
Chênh lệch giá bán ra và mua vào của các nhà vàng sáng nay được nới lên mức cao nhất trong vài tháng qua, từ 1 triệu đến 1,6 triệu đồng một lượng. Điều đó đồng nghĩa với việc người mua vàng lập tức lỗ cả triệu đồng khi vừa bước chân ra khỏi tiệm. Đây là chuyện năm nào cũng thế, ai cũng biết ngày này các nhà vàng sẽ đua nhau tăng giá để hốt bạc, nhưng rồi người ta vẫn cứ đâm đầu lao theo.
Tôi cứ thắc mắc, nếu đã lỗ nặng như vậy thì may mắn, tài lộc ở đâu? Sao người ta vẫn mù quáng tin vào những thứ nghịch lý như vậy?
Có người phản pháo rằng "mua vàng tích đấy, có mất đi đâu mà sợ"; hay "người ta không có kiến thức đầu tư nên mua vàng là an toàn nhất". Đúng là nếu không có kiến thức và kinh nghiệm đầu tư thì tốt nhất bạn đừng nên bỏ tiền vào, nhưng có một cách khác vừa sinh lời, vừa an toàn, lại chẳng đòi hỏi gì nhiều ở người đầu tư, đó là gửi tiết kiệm.
Nếu dư tiền, sao bạn không mang tới ngân hàng gửi lấy lãi, ném tiền vào mua vàng dù biết kiểu gì cũng lỗ đâu phải là đầu tư thông minh?
Đinh Tuấn Hoàng
Quan điểm của bạn thế nào?